lundi 9 novembre 2009

ساختارهای وندی




نام کتاب: ساختارهای وندی مشتق‌های فعلی
نویسنده: دکتر محسن حافظیان (Mohsen Hafezian)
ناشر: انتشارات مولتی‌ساژ (کانادا) و نشر گل آفتاب (ایران)

چاپ دوم : پاییز 2009

این کتاب در زمینه‌ی ساختارهای زبانی نوشته شده است، زمینه‌ای که به ویژه در کار واژه‌سازی اهمیت دارد. زیرا اگر از ساختارهای درست زبانی آگاه نباشیم ممکن است بدانها آسیب برسانیم و نیز واژه‌های نوساخته از نظر ساختاری و زبانی نادرست باشند.

در پیشگفتار کتاب آمده است:

« از توانایی‌های واژگان‌سازی زبان فارسی بسیار شنیده و خوانده‌ایم. در نوشته‌ای که پیش رو دارید، تلاش کرده‌ام توانایی‌های زبان فارسی را در لایه‌ای از لایه‌های زبانی بازنمایانم. در نخستین کتابم در این مجموعه، از فعل‌های سادۀ زبان فارسی و ساختارهای آن نوشتم. در این نوشته، ساختارها، گونه‌های وندی و بسامد این وندها را، در واژگانی که از فعل‌های سادۀ فارسی به دست آمده‌اند، بررسی کرده‌ام. امیدوارم که داده‌های این پژوهش راه را بر پشتیبانان سخت‌کوش زبان فارسی هموارتر کند. »


این کتاب شامل فعل‌های سادۀ زبان فارسی به همراه واژگان مشتق ساخته شده بر بنیاد آنها است که از فرهنگ دهخدا و برهان قاطع برگرفته شده‌اند. کتاب دارای سه بخش است:

-
بخش نخست به تبیینها و بیان ساختارهای وندی در زبان فارسی می‌پردازد و بنیان‌های نظری ساختارشناسانه‌ی کتاب توضیح داده شده‌اند وبن‌های و وندها و گونه‌های وندی (پسوند، پیشوند، میانوند) معرفی شده اند. فعل‌های ساده به سه گروه تقسیم شده‌اند: گروه آ که بن۲ آنها نتیجه‌ی برداشتن چند نویسه از بن۱ است مانند آوردن: بن۱= آورد، بن۲=آور. گروه ب که بن۲ آنها از دگرگونی چند نویسه‌ی پایانی بن۱ به گروه نویسه‌ای دیگر است مانند زدن: بن۱=زد بن۲: زن. گروه ج که بن۲ آنها نخست با برداشتن و سپس دگرگونی گروه نویسه‌های پایانی بن۱ به دست می‌آید مانند مُردن: بن۱=مُرد بن۲=میر. سپس گروه‌های اشتقاقی و نیز ساختارهای گوناگون آنها توضیح داده شده‌اند مانند فعل‌های مشتق میانوندی و پیشوندی و پسوندی. برای هر گروه نمودار بسامد آن در زبان فارسی نیز آورده شده است. سپس به سنجه‌های گزینش واژه‌ها از فرهنگ دهخدا پرداخته شده است. این بخش ۳۷ صفحه است.

-
بخش دوم شامل فهرست 586 فعل ساده است که از آنها مشتق‌هایی در زبان فارسی وجود دارد. فعل‌هایی که مشتقی از آنها دیده نشده در این گروه نیامده‌اند. برای نمونه در این کتاب فعل آژدن/آجیدن نیز گزیده شده است زیرا از آن جداشده‌ی آجین (مانند شمع‌آجین یا بلورآجین) را در زبان داریم.


-
بخش سوم که مهم‌ترین و عمده‌ترین بخش کتاب است تشکیل شده از فعل‌های ساده به همراه تمام مشتقهای آنها و ساختار به کار رفته. برای نمونه یک درآیه (سرواژه) را در اینجا می‌آورم:

آغِشتَن [āgheštan]: ج. گذ. بن۱: آغشت بن۲: آغار -> آغاریدن
آگَشتَن
-
آغشتن نا. ۱ | آغشتنی ص. ۱ | نیاغشتن نا. ۱
-
آغشته ص. ۲-۱ | آغشتگی نا. ۳-۱ | نیاغشته ص. ۶-۱
-
آغار نا. ۱-۲ | آغارش نا. ۲-۲ | آغاره نا. ۲-۲


این کتاب به همۀ دوستداران زبان فارسی از جمله نویسندگان و مترجمینی که نیاز به شناخت ساختارهای واژگانی و بهره گیری از غنای واژگانی زبان فارسی دارند پیشنهاد می ­شود.

Distribution:

Multissage

3333 , Cavendish Bd

Suite 250

Montréal,Québec

Canada

H4B-2M5

Email : direct@multissage.ca

Price : $ 25





Aucun commentaire:

Enregistrer un commentaire